De torenkamer van Villa Augustus in de voormalige watertoren van Dordrecht

Hotel/museum-arrangement Villa Augustus

De tentoonstelling In het licht van Cuyp in het Dordrechts Museum is verlengd tot en met 8 mei 2022. Het is een uniek overzicht van de zeventiende-eeuwse, Hollandse landschappen van Aelbert Cuyp. In de tentoonstelling is het werk van Dordrechts beroemdste inwoner samengebracht met een dertigtal schilderijen van Britse meesters. Zo hebben onder anderen Gainsborough, Constable en Turner zich nadrukkelijk door het werk van Cuyp laten inspireren.

Kortingscode

Combineer een verblijf in Villa Augustus met een bezoek aan deze unieke tentoonstelling. Vermeld de kortingscode 'aelbertcuyp' bij je online-boeking en ontvang bij het inchecken de catalogus van In het licht van Cuyp, ter waarde van € 29,95. (Toegangskaarten voor de tentoonstelling niet inbegrepen.)

Bezoeker van de Cuyp-tentoonstelling in het Dordrechts Museum

Stadswandeling

Voor bezoekers van de tentoonstelling heeft het Dordrechts Museum een stadswandeling uitgestippeld die langs memorabele plekken uit de tijd van Aelbert Cuyp voert. Deze wandelroute is ook gratis verkrijgbaar bij de receptie van Villa Augustus.

Op dit blog

De eerste twee artikelen die we op dit blog aan Cuyp wijdden, lees je hier en hier. In onderstaand verhaal komt zijn voorliefde aan bod voor het schilderen van betoverende, gouden luchten en de grazende koeien daaronder.

Aelbert Cuyp, Riviergezicht bij Dordrecht, Los Angeles County Museum, ca. 1644-45

Aelbert Cuyp en het Hollands landschap (3)

In de kleine uitgave Aelbert Cuyp|Land, water, light die het Rijksmuseum in 2002 uitbracht, wordt Cuyp door toenmalig hoofdconservator Wouter Kloek ergens omschreven als een ‘dromer’. Een eigenschap die ook gemakkelijk is terug te herkennen in de zonovergoten landschappen en rivierpanorama’s die Cuyp halverwege de zeventiende eeuw schilderde. 

Het zogeheten ‘gouden uurtje’ lijkt wel speciaal voor de Dordtse meester te zijn uitgevonden, zo overtuigend wist hij de trillende zindering van de late zomeravond te vangen. Of hij nou met zijn schildersezel aan de oevers van de Maas of de Rijn stond, of de passerende schepen op de Merwede op het linnen vastlegde – er was altijd wel dat betoverende licht dat ergens van buiten het kader over het water en de grazige weiden viel. 

Een heel getrouwe voorstelling van zaken gaf de ‘dromer’ daarmee niet van onze Hollandse luchten. Aelbert Cuyp liet zich voor dat aspect in zijn kunst liever inspireren door de doeken van tijdgenoten als de Utrechtse Jan Both. Die had tijdens zijn verblijf in Rome veel opgestoken over het creëren van mediterraanse atmosferische effecten, van contre jour (tegenlicht) en spectaculaire dieptewerking. 

Joseph Mallord William Turner, 1806-1810, Tate, Londen 

In zijn latere schilderijen paste Cuyp die van de ‘italianisanten’ afgekeken technieken zelf ook regelmatig toe, waardoor de kades van bijvoorbeeld Dordrecht in een gloed kwamen te baden die geen enkele weerman op die plek had kunnen voorspellen. Het was precies dat licht dat Cuyp na zijn dood in 1691 in Engeland een gevierd kunstenaar maakte. Onder anderen Turner, Gainsborough en Constable zijn sterk beïnvloed door de heiîge uitspansels die de landschappen van de Dordtse alleskunner zo typeren.

Koeien

Behalve in luchten was Cuyp ook briljant in het portretteren van koeien. Kunsthistorici roemen de vele studies die hij aan hun wat schonkige anatomie wijdde, en de kalme vredigheid die hij ze kon meegeven. Er is in hun kringen ook volop gespeculeerd over de reden waarom dierenliefhebber Cuyp juist koeien zo’n voorname rol in zijn schetsen, etsen en schilderijen gaf. Eén theorie is dat hij ze als een geschenk van God zag. Een andere is dat het rundvee gewoon mooi in het plaatje paste van het verstilde ‘Hollandse Arcadië’ dat Cuyp zijn kopers graag voorspiegelde. 

Bezoekers van de Cuyp-tentoonstelling in het Dordrechts Museum

Raadsels

Zo blijven er nog wel wat raadsels onopgelost over zijn oeuvre en Cuyp zelf. Kloek somt er in Aelbert Cuyp|Land, water, light een aantal op. Waarom hij op zeker moment de brui gaf aan het schilderen van land, water en licht. Waarom hij in de kracht van zijn leven zijn beroep er ineens helemaal aan gaf. Waarom hij zich als groot kunstenaar ‘verstopte’ in Dordrecht. En waarom hij in eigen land veel minder waardering oogstte dan andere schilders van de Gouden Eeuw. 

Op geen van die vragen is vierhonderd jaar na dato een sluitend antwoord meer te geven. De dromer Cuyp, concludeert Kloek, zal altijd wel de mysterieuze persoon blijven die hij misschien bij leven ook al was.