Hannah Bok is reumatoloog-internist in ruste, maar allesbehalve 'in ruste' als het om tuinieren gaat. Ze is al vrijwilligster in de tuinploeg van Villa Augustus sinds de opening ervan in 2007. Ook verzorgt ze al jarenlang de rondleidingen door onze tuin en gebouwen. In haar voetspoor kom je er alles over te weten, en er valt veel met Hannah te lachen bovendien. 'Zo'n woekerende braamstruik, dat kan ik dus echt niet hebben, hè.'

Hannah is nog maar net terug van een lange vakantie in Venetië. De rondleiding die ze speciaal voor dit verhaal geeft, is daarom tegelijkertijd een inspectiebeurt. Overal ziet ze klusjes die ze zo snel mogelijk zal moeten aanpakken. Hier wat onkruidjes die tussen de tegels kop opsteken. Daar wat uitlopers van planten die snel moeten worden uitgedund. Om de paar meter houdt ze in de tuinen wel ergens halt om er een sprietje gras of de ongewenste, nieuwe uitloper van een plant te verwijderen. 'Joh, mijn handen jeuken.'

'Pokkewerk'

Heel komisch om haar daarbij, in wisselende bewoordingen, dan steeds weer hetzelfde te horen zeggen. Het mos vrijhouden van vreemde sprietjes is 'pokkewerk'. De bestrijding van bladroest in de New Dawn-roos is 'een ramp'. De klaversoort die ze in de bostuin ontwaart, is 'vreselijk'. De braam die ze er eveneens ziet woekeren, dwingt haar nog net niet om ter plekke meteen maar als tuinvrouw aan de slag te gaan: 'Dit kan ik dus echt niet hebben, he.'

En, pfffff, ze wordt 'helemaal zenuwachtig' van de aanblik van opgewaaide bladeren in de buxus van de Italiaanse tuin. 'Zo kunnen de wind en het regenwater niet door de haagjes heen. Dus die zal ik zo dadelijk allemaal met de hand moeten schuieren.' Hannah heeft het nog niet gezegd, of ze zakt al weer door haar knieën om er alvast maar een begin mee te maken. Zo maken we op onze gezamenlijke wandeling heel wat tussenstops. Bij de dahlia's verdwijnt ze een poosje helemaal tussen de bloemen om wat uitgebloeide knoppen aan het zicht te onttrekken. 

De 'echte Hannah'

Ondertussen kan ze al doorpratend ook hartelijk om zichzelf grinniken. Hannah is dol op de tuin, dat we dat vooral weten. Zoals het haar ook nooit een moeite te veel is om hem doorlopend op zijn mooist te houden. In de herfst en winter is ze er steevast een dag per week als vrijwilligster in aan het werk. In de lente en zomer verdubbelt ze haar inzet. Met veel humor, historische feiten en anekdotes gidst ze daarnaast ook al twaalf jaar grote en kleinere gezelschappen door Villa Augustus. 

Ook tijdens die rondleidingen krijg je zogezegd de 'echte Hannah'. In haar verhalen is ze enorm enthousiast over de eigenzinnige keuzes die bij de inrichting van de tuinen en de restauratie van de gebouwen zijn gemaakt. Maar anderzijds neemt ze ook geen blad voor de mond wanneer ze met zo'n groepje bijvoorbeeld aanbelandt bij de groene, glazen bol in de bloementuin. Een attribuut dat in tijden van oud bijgeloof op het erf van boerderijen werd geplaatst om er heksen en boze geesten mee af te schrikken. Enfin, dat ding vindt ze dus maar niks. 'Mij te veel kitsch.'

De heksenbol in de tuin van Villa Augustus

Vraag er haar dan toch over door, en zonder te verblikken of te verblozen vertelt Hannah je dan dat ze in haar woonplaats Rotterdam ook zelf als de 'heks van de Harddraverstaat' bekendstaat. In de strijd tegen de massa's fietsen die forenzen er achterlaten alvorens ze op de trein stappen, heeft ze door de hele straat 'guerillatuintjes' aangelegd en laat ze verkeerd geparkeerde rijwielen onverbiddelijk weghalen door de dienst Handhaving van de gemeente. Of ze zet ze expres op hun kop op de stoep. Vandaar: begrijpelijk dat de heks van de Harddraverstraat best een hekel heeft aan de heksenbol van Villa Augustus. 

Hannah aan het werk in de zomerse tuin van Villa Augustus

Niet bijdehanter willen zijn

Met Hannah door de tuin wandelen, heeft ook een pittig educatief tintje. Ze had tenslotte al op haar vijfde een eigen tuintje, en rond haar tweede huis in Almere onderhoudt ze ook nu nog een wilde tuin van 1200 vierkante meter. Ze weet zodoende waar ze het over heeft als je met 'r langs de groentebedden en de bloemenborders loopt. Onderweg schept ze er dan de nodige lol in om haar groepjes op hun kennis ervan te testen. 'Nou ja, oké, dat is niet elke keer leuk', geeft ze grif lachend toe. Er zijn immers ook genoeg tuinliefhebbers van wie zíj nog wat kan leren. 'Die gaan je dan ook nog uitleggen hoe je iets nog beter teelt. En ze moeten natuurlijk niet bijdehanter zijn dan ik, haha, daar kan ik niet tegen.' 

Tussen de Dahlia's

Deze rondleiding wint ze in ieder geval met gemak op punten: 'Nee, dat is geen boerenkool, maar savooiekool!' En, neehee: 'Dat is citroenverbena, meneer, dat ken je toch wel?' Hannah heeft bij wijze van spreken haar snoeischaar al paraat om een paar takjes van het kruid af te knippen, zodat we er thuis thee van kunnen trekken. Want zo is ze ook wel weer: ze maakt aan lopende band nieuwe tuinvrienden door ze een zaadje, stekje of zakje groenten mee te geven. Zichzelf beloont ze na elke vrijwilligersdag met een boeket versgeplukte bloemen uit de tuin: 'Ik heb in mijn auto altijd een met water gevulde champagnekoeler staan om ze goed te houden'.

Een favoriet deel van de tuin van Villa Augustus heeft Hannah niet. Haar temperament en werklust staan haar simpelweg niet toe om het ene werkplekje boven het andere te verkiezen: 'Als ik me 's ochtends voorneem om de rozen te gaan verzorgen, ben ik halverwege al ergens blijven hangen omdat ook daar nog van alles moet gebeuren.' Helemaal niet erg, weet ze. Ze mag dan al 76 zijn, maar ze wil en kan nog jaren mee. 'Kijk naar mijn collega Heleen. Die is al 86 of 87 en werkt ook nog altijd in de tuin. Wat wil je ook: de vaste tuinploeg kan het echt niet zonder ons, er blijft hier elk seizoen weer zó veel te doen.'