Jelle in de moestuin

Kijk, ook Jelle is weer volop in de slag met kruiwagens en schoffels. De winter zit erop voor de tuinman van Villa Augustus en het nabijgelegen zusterlandgoed Dordwijk. Samen met de hele tuinploeg en vrijwilligers worden de handen opnieuw uit de mouwen gestoken.

Niet dat ze de afgelopen maanden stil hebben gezeten. Kate, Daan, Lotte en chefkok Arthur bogen zich als vanouds over het teeltschema voor Dordwijk en Villa Augustus, en het herontwerp van het middendeel van laatstgenoemde moestuin. Jelle snoeide met drie collega's onder andere het wintergroen op Dordwijk. En met z'n allen volgden ze lessen in de 'beredeneerde snoei' van het leifruit, dat op beide percelen in heel diverse vormen aanwezig is en net heel mooi staat te bloeien. 

Jelle: 'Het duurt lang voordat je dat snoeien onder de knie hebt en het duurt ook lang voordat je al die speciale boomvormen hebt. Het is echt een oefening in geduld. Je bent natuurlijk enorm aan het manipuleren, de boel naar je hand aan het zetten. Geen boom groeit zo in het echt. Maar je krijgt er wel een schoonheid (en lekker fruit) voor terug die je nergens anders zo vindt.'

Inspiratie genoeg

Over zulke werkzaamheden meer verderop. Eerst Jelle maar eens tussen de nog goeddeels zwarte groentebedden op Villa Augustus vandaan geplukt en hem aan de tand gevoeld over de inspiratie waarmee hij aan het lente- en zomerseizoen in de tuin begint. We weten per slot van rekening dat hij daaraan voorafgaand graag onder een leeslamp zit om nieuwe ideeën en energie op te doen. Wat heeft de winter hem in dat opzicht gebracht? 

Jelle: ‘Boeken die soms maar zijdelings raken aan tuinieren lees ik misschien nog wel het meest graag. Een tijd terug nog een boek over R.W. van de Wint (1942-2006). Een schilder, beeldhouwer, bouwer, tekenaar en kraanmachinist die zichzelf het liefst als tuinman zag. Ik bezocht zijn werkplek in de duinen van Den Helder zo’n tien jaar geleden. Het is daar nog steeds. Een soort binnenduin met spectaculaire bouwsels en objecten in roestig staal. Deels onder de grond en via oude bunkers toegankelijk. Het is daar niet een tuin met groenten en fruit zoals bij ons, maar wel een beetje een afgebakende, geheime plek waar iets heel moois tot stand is gebracht. Ik kom graag op zulke plekken. Die geven altijd energie.

'Maar de klassieke tuinkunst boeit mij net zo. Tijdens mij opleiding hadden we het vak van tuin-en bouwkunstgeschiedenis. De lesstof leerde ik van buiten, ik vond dat oneindig interessant. Aanleg en onderhoud van monumentale tuinen als die van Versailles en Vaux-le-Vicomte in het Franse departement Seine-et-Marne. Maar ook de Engelse en Italiaanse tuinen. Eigenlijk heb ik veel te weinig van die tuinen bezocht en ook nu met een dochtertje van drie kan ik niet overal naartoe. Maar door er over te lezen kun je er wel doorheen reizen.'

Moestuin op de schop

Dan over de zojuist aangebroken lente, en over alle klussen die er in Villa Augustus dit jaargetijde bij komen kijken. Een poosje terug ging voor het eerst in elf jaar de moestuin behoorlijk op de schop. Het middengedeelte ervan is anders ingericht zodat de moestuiniers er wat praktischer kunnen zaaien, planten, wieden en oogsten. 

Jelle: 'Hiervoor was het een lappendeken van allemaal kleine groentebedden. Dat leverde een prachtig gezicht op vanuit de hoteltoren, maar die indeling was niet per se praktisch. We moesten er slalommen met de kruiwagens en ook door de ongelijke bedden "de hoek om tuinieren", zoals ik dat noem. Nu zijn ze allemaal 1.40 meter breed, waardoor je overal gemakkelijk bij kunt. Het patchwork-achtige patroon is tegelijkertijd aardig intact gebleven, dus het uitzicht erop is nog even aantrekkelijk.'

Bezoekers van Villa Augustus kunnen uitzien naar een moes- en bloementuin die tot ver in de herfst vrijwel wekelijks van aanblik zal veranderen. De all time favorites van Kate, Lotte en Daan (groenten en kruiden), Arthur (keuken) en Ada, Chris, Lammie en hun vrijwilligers (bloemen) keren er in groten getale opnieuw in terug, maar er zijn ook nieuwe rassen en soorten die ze een kans gaan geven, waaronder bladamarant, bull's blood-biet, shiso (Japanse basilicum), bladmosterd, herfstradijsjes, kousenband ofwel aspergeboon, kikkererwten en de Gris de Rennes-meloen. Daarnaast werden 15 nieuwe citrusboompjes uit Toscane geplant. 

 Lotte (links) en Kate

Het vrouwelijk oog

 Lotte heeft veel suggesties gedaan voor die nieuwe gewassen. Ook het ontwerp voor de herindeling van de moestuin kwam van haar. Zij is vorig jaar pas bij de tuinploeg aangetreden maar heeft al veel goede veranderingen in gang gezet. Jelle: 'Ik ben ook heel gelukkig met die verdeling van zowel mannen als vrouwen in de tuin. Iets wat ik in mijn vorige werk nauwelijks tegenkwam.'

Hij lacht als hem wordt gevraagd welke kwaliteiten vrouwen aan het tuindersvak toevoegen. ‘Ik denk hun oog voor detail en hun gevoel voor verfijning. Los daarvan werken Kate en Lotte heel gestructureerd, geordend en enorm hard. Maar dat zijn dan weer eigenschappen die op heel ons team van toepassing zijn. We hebben gewoon een ongelooflijk fijne ploeg met heel diverse mensen die allemaal goed weten wat ze moeten doen.

Datzelfde team wordt van mei tot september trouwens nog uitgebreid. In de moestuinen van Villa Augustus en van Dordwijk wordt in 2019 voortaan zes dagen per week geoogst (was vijf vorig jaar). 

Jelle: ' Hiervoor zijn we nu op zoek naar een aantal oogsthulpen. Zo kunnen we nog beter reageren op het wensenlijstje vanuit de keuken. En de groenten ook meteen gebruiksklaar aanbieden. Want vergeet niet dat het wassen van de oogst ook veel tijd vergt. De oogsthulpen gaat zich helemaal toeleggen op het schoon aanleveren van de groenten. We zijn onlangs al bij een collega-tuinder gaan kijken hoe we dat extra aandacht kunnen geven.'

Herindeling van het middengedeelte 

Buxusmot

Over extra aandacht gesproken: zijn er ook nog zorgenkindjes onder de gewassen of beplanting waar de tuinploeg zich dit jaar met meer dan hun gebruikelijke toewijding over zullen moeten ontfermen? Nou, antwoordt Jelle, we moeten altijd alert zijn op alle buxus. In de Italiaanse tuin van Villa Augustus voorop. 

'Vanaf april is de buxusmot weer actief, maar ook schimmel en luis komen langs. Bestrijden doen we hier nauwelijks. Kan ook niet in een biologische tuin en dat willen we ook niet. We zetten in op een zo gezond mogelijke bodem en geven alle planten elke maand een uitgekiende mix van vloeibare bladmeststoffen. Niet om ze hard te laten groeien, maar juist heel gestaag. Zodat ze sterk worden. Wanneer je zelf gezond eet, word je ook minder snel ziek. Zo moet je het maar zien.

'In de moestuin zijn er ook altijd dingen die je niet wil hebben. Maar doordat we hier bijna elke dag zijn, kunnen we daar heel alert op zijn. We werken heel schoon en opgeruimd, laten beestjes niet overwinteren in oude plantenresten. Zo kun je al veel voorkomen.'

Goed, laat het tuinseizoen dan ook hier, in tekst, voor geopend zijn verklaard. Tot slot daarom: heeft Jelle nog een persoonlijke kijktip voor liefhebbers als ze door de tuinen van Villa Augustus dwalen? 'Nee hoor, geen heel specifieke. Kom zo vaak als je kan, zou ik zeggen. Het is hier elke seizoen weer anders, dus ontdek de verschillen. En próef ze in het restaurant. Want al het moois dat uit de tuin komt, krijg je ook op je bord.'