Wat eraan voorafging: een intensieve proeverij van zo’n vijftig soorten en merken, met echte liefhebbers en kenners. Getest: het wit, blond, malt, bruin en donkerbruin van een hele trits microbrouwerijen en enkele grotere producenten. Randvoorwaarden: alleen de allerlekkerste tellen. Eindresultaat: een selectie van tien bijzondere speciaalbieren, nu nieuw op onze kaart.

Onder de deelnemers aan het panel: chefkok Arthur van Brug en assistent-bedrijfsleider Thomas van der Vlies van Villa Augustus. Verderop meer over de uiteindelijke bierkeuze van hun tijdelijke biergenootschap. Hier eerst het ‘viltje’ eronder. Het verhaal waaróm ze besloten vrijwel de gehele bierkaart van het restaurant ineens te vervangen.

Het pilsje heeft er geduchte concurrentie bij gekregen

Arthur: ‘We maakten de stap met koffie, vruchtensappen en sterke drank al eerder. Zoals we binnenkort ook nog eens goed willen kijken naar ons aanbod in wijnen. Nu was het de beurt aan de bieren. In dat assortiment serveren we onze gasten al bijna elf jaar lang nagenoeg hetzelfde. Terwijl de bierwereld intussen ingrijpend is veranderd. Het ouderwetse, wat eentonige pilsje heeft er geduchte concurrenten bij gekregen. Het beste bier komt nu vaak van kleine, eigenzinnige brouwers, met veel liefde voor het ambacht. Dat sluit goed aan bij hoe we in Villa Augustus zelf ook werken.’

Thomas: ‘In hun avontuurlijkheid gaan die ambachtelijke brouwers nog wel alle kanten op. De verschillen in smaak zijn gigantisch, met ook uitschieters naar beneden. We hebben dus heel kritisch gekeken naar het aanbod. Voorop staat uiteraard dat we als panel hebben gekozen voor wat we in meerderheid lekker vinden. Maar mooie bijkomstigheid is dat we daarbij in bijna alle gevallen ook uitkwamen bij merken van Nederlandse en Belgische microbrouwers. Alleen de trappist van Orval en de twee pilseners van Gulpener die we hiervoor al schonken, zijn dat niet.’

Bieren met een palet van smaken

Arthur: ‘Ik stond nog verbaasd van het gevarieerde palet van smaken in speciaalbieren. Sommige zijn heel uitgesproken door de kruiden die erin gebruikt zijn, zoals tijm en pimpernel, en ik heb in een enkel glas zelfs knoflook en een zweem van doerian geproefd. Misschien dat het voor sommigen even wennen zal zijn, maar ik ben ervan overtuigd dat bierliefhebbers er hun standaard pilsje of abdijbiertje graag voor verruilen. In hippe cafés maar ook in de schappen van de supermarkt voltrekken zich dezelfde veranderingen. ’

Thomas: ‘In Villa Augustus wordt bier over het algemeen bij de borrel en als aperitief gedronken, waarna mensen bij het eten op wijn overschakelen. Met al die nieuwe speciaalbieren hoeft dat niet meer vanzelfsprekend te zijn. Ze laten zich beter dan ooit combineren met gerechten. We hebben voor het eerst smaaknotities aan de kaart toegevoegd, zodat gasten weten wat ze van een biertje kunnen verwachten. 

Ook in lijn met de huidige biertrend: de introductie op de kaart van twee alcoholvrije bieren.  Bovendien zal er - naast Gulpener-pils en seizoensbieren als Korenwolf, lentebok, herfstbok en winterbok - op fust regelmatig worden gewisseld tussen heel bijzondere biertjes van diverse microbrouwerijen. Kijk dus bij elk bezoek aan Villa Augustus op het krijtbord boven de open keuken wat Arthur en Thomas dit keer aanbevelen. 

Verklarend woordenlijstje:

IPA: Is een afkorting van India Pale Ale. Een procédé uit de Britse koloniale tijd, toen het bier dat vanuit Engeland naar onder andere India werd verscheept op smaak moest blijven gedurende de maandenlange zeereis. De achttiende-eeuwse brouwer George Hodgson wordt wel beschouwd als de man die er de geëigende methode voor bedacht. Hij voegde extra alcohol en hop aan de vaten toe. In de jaren tachtig begon het IPA-biertje dankzij nieuwe hopsoorten vanuit de VS aan een nieuwe opmars. Tegenwoordig is het een van de meest gedronken speciaalbieren over de hele wereld.

Malt: Een andere benaming voor alcoholvrij bier, meestal gemaakt van pilseners waaraan de alcohol is onttrokken en alleen de moutsmaak is gebleven. Alcoholvrije bieren mogen tot 0,5 procent alcohol bevatten, alcoholarme niet meer dan 1,2 procent. 

Pilsener: Helder bier dat, in tegenstelling tot speciaalbier, met ondergisting of lage gisting is gebrouwen en daardoor consistenter maar ook vlakker van smaak is. Het eerste succesvolle pils kwam in 1842 op de markten bestaat nog steeds: Pilsner Urquell. In 1980 bestond 99,9 procent van de bierplas uit pils. Het marktaandeel van de ambachtelijke bieren in Nederland bedraagt nu zo’n 10 procent en groeit nog altijd. 

Stout: Donkerbruin tot zwart bier dat zijn kleur en smaak krijgt door het gebruik van gebrande of geroosterde mout.

Hop: Kent als plant een 65-tal ondersoorten die alle hun eigen aroma’s en bittertjes aan bier kunnen geven. Het is aan de kennis en de avontuurlijkheid van de brouwer om er een rijke mélange uit samen te stellen. 

Tripel: Bovengistend bier met een hergisting op de fles. Stevig in zijn alcoholpercentage (7-10 procent), wat tot uitdrukking komt in de soortnaam. 

Witbier: Bier van hoge gisting waaraan niet alleen gerstemout maar ook tarwe te pas komt, en soms haver. Meestal ongefilterd en daardoor troebel in het glas. Zou zijn naam niet ontlenen aan de voor de hand liggende associatie met zijn kleur, als wel aan Weizen, dat Duits is voor tarwe.

APA: Licht gekleurd bier met een dito moutsmaak. De geprononceerde hopsmaak van wordt vaak verkregen door dry-hopping, waarbij nog hop wordt toegevoegd na het koken van de wort of soms zelfs vlak voor het bottelen.

Budels malt | alcoholvrij | bio | fruitig, moutig, met verfrissende afdronk | € 3

Wordt vervaardigd in de Budelse Brouwerij, gevestigd in het Brabantse dorp met die naam. Familiebedrijf sinds 1870, nu geleid door de vierde generatie nakomelingen van oprichter Gerardus Arts. Alle 18 Budels-bieren zijn van biologische oorsprong en klimaatneutraal gebrouwen. Krachtpatser in het aanbod is de Zware Dobber van 8,5 procent. Het 0.0 %-maltbiertje dat we in Villa Augustus serveren, maakt al zestien jaar deel uit van het assortiment van de Arts-dynastie. Het behaalde in 2017 de hoogste score in een smaaktest van alcoholvrije bieren van de Consumentenbond. 

VandeStreek Playground IPA | 0,5 %| fris-hoppig, tropisch fruit, kruidig | € 4,75

Alcoholarm bier van vijf soorten Amerikaanse hop en nagenoeg alcoholvrij. Veilig genoeg dus om na een paar glazen nog te kunnen koorddansen, aldus Sander en Ronald van de Streek. De gebroeders begonnen in 2010 op een flatje in woonplaats Utrecht als thuisbrouwers en maakten er drie jaar geleden hun beroep van. Inmiddels timmert het duo aan de weg met tien bieren. ‘Ramverse IPA’s, knalvolle stouts en romige tripels’, die met elkaar gemeen hebben dat er geen enkele concessie aan de smaak is gedaan.  

Vandestreek Dark Roast Coffee Stout | 8% | krachtig, gebrande smaak van mout en koffie | € 4,75

Heerlijk in combinatie met gerijpte kazen, desserts en een knisperend haardvuur, zo luidt de serveertip van de mannen van VandeStreek. Haardvuur hebben we in Villa Augustus niet, maar de ware bierliefhebber zal deze stout ongetwijfeld ook zonder die entourage weten te waarderen.

De Eeuwige Jeugd Gladjanus white IPA | 4,6% | citrus, licht friszuur, hoppig bittertje | € 4,75 

De Eeuwige Jeugd houdt kantoor in Amsterdam, maar de bieren van deze brouwerij worden sinds 2018 gebrouwen in België. De namen waaronder ze op de markt komen, zijn en blijven hartstikke Nederlands. Ze refereren alle aan scheldnamen die we vroeger aan onze kant van de grens in de mond plachten te nemen: Bokkelul, Nitwit, Lellebel, Bullebak, Belhamel en Gladjanus. Die laatste witte heeft Villa Augustus nu op de kaart. De brouwers van De Eeuwige Jeugd omschrijven hem als ‘een gewiekste jonge God, die met zijn zwoele blik kriebels doet bloeien en menig vrouwenhart vurig laat kloppen’. 

Brouwerij de Molen Vuur & Vlam IPA | 6,2% | fruitig, citrus, licht grassig, stevig | € 4,75


Beroemdste microbrouwerij van ons land, anno 2004 gestart onder de wieken van historische molen De Arkduif in Bodegraven. Wordt ook internationaal tot de 100 beste brouwerijen ter wereld gerekend, met in 2017 een zesde plaats op de lijst die door bierliefhebbers over de hele wereld wordt samengesteld. Brouwers Menno Olivier en John Brus van De Molen vinden om de zes weken weer een nieuw biertje uit, dat dan voor korte of langere tijd van het assortiment deel uit maakt. 

Daarnaast hebben ze een vast aanbod van 20 bieren, die behalve in Nederland onder meer ook in Japan, Brazilië, Noorwegen, Canada, de VS en ‘zelfs’ België worden gedronken. Sinds 2016 beschikken Olivier en Brus als enige Nederlandse brouwerij over een ‘adoptie’-hopveld in Epe, wat ze in staat stelt hun bier te fresh-hoppen. Door versgeplukte hopbellen aan het brouwsel toevoegen, wordt het rijk aan aroma’s van mint, hars, citroen en passiefruit.

Brewdog APA | glutenvrij | 4,5% | citrus, caramel, hoppig | € 4,75

Van de vrienden James Watt en Martin Dickie uit Schotland, die in 2006 van hun spaarcenten een eigen brouwerij begonnen. Hun instantsucces ontlenen ze aan de uitgesproken, ‘punky’ bieren die ze creëren, waaronder de Tactical Nuclear Penguin van 32 procent. Tegendraadse ‘anti-business’-promotie deed de rest: bierliefhebbers omarmden Brewdog massaal toen ze aandelen in het bedrijf konden kopen en sloten zich daarmee aan bij een ‘revolutie’. De omzet van de brouwerij steeg met 200 procent nadat tijdens de presentatie van een nieuw Brewdog-biertje eerst talloze flesjes van commerciële concurrenten waren kapotgeslagen. Met een golfclub.     .

Brussels Beer Project Babylone | 7% | amber-bruin, hoppig bittertje, caramel, citrus | € 4,75

In Babylon wisten ze al dat je een geweldig biertje kon brouwen met vergist, oud brood. In Brussel doen ze het kunstje na 7000 jaar nog eens glansrijk over. Dichter bij de aloude waarheid dat het drinken van een glas bier gelijkstaat aan het verorberen van twee sneeën brood kun je niet komen. Deze ‘Bread Bitter’ is gedryhopt met Chinook-hop, die een bitter, lichtkruidig en rookachtig karakter aan het bier geeft. Hij staat nu in Villa Augustus op de kaart, maar kan desgewenst ook in de eigen Brussels Beer Project-taprooms worden besteld in Tokyo (Shinjuku) en Parijs (Pigalle). 

Brouwerij Jessenhofke PMPRNL | 8% | tripel, citrus, kruidig, droge bitters | € 4,75 

Uit Kuringen, een ‘vredig dorp’ nabij Hasselt. Daar, in de Jessenhofstraat, vloeit al dertien jaar lang biobier uit de ketels van Gert Jordens. Hij was in zijn branche toen pas de tweede bio-brouwer van bier in België. Intussen worden zijn PMPRNL (lees: Pimpernel) en andere vijf bieren op maar liefst 915 verkooppunten in tien landen verkocht. 

Zoals het een echte Vlaming betaamt, beveelt Gert zijn bier aan voor elke gelegenheid en elk moment van de dag. De RGLR is er voor de lunch, de MAYA is ‘feestbier’, de BRWN ‘brengt verlichting in duistere dagen’ en zijn Pimpernel is de ‘sensuele’ variant ‘die wil behagen’. Het motto van het Jessenhofke: ‘Drink matig doch regelmatig’. Die PMPRNL bevat overigens ook echt kruid van de pimpernel. Gert dicht het mysterieuze krachten toe: hij brouwde er een bier mee dat je ‘de moed en kracht zal geven om jouw liefde in al haar schoonheid te laten zien’.