Het wonderlijkste natuurverschijnsel waarvan ik ooit getuige ben geweest, was een met geheimzinnigheid omklede samenkomst van wilde dieren op een heel vroege morgen ergens in Zuid-Beveland in 2016.

Ik was die zomerse ochtend al om vier uur vanuit Bergen op Zoom op de fiets gestapt om het laatste stuk van het Rondje Nederland – een tocht van 1300 km door alle provincies –te voltooien, toen ik met ziedende tegenwind bij het gehucht Waarde op de Westveerdijk belandde en langs eindeloze velden met onbestemde groentegewassen kwam te rijden. Hoewel er aan het stuur en op de trappers van alles moest gebeuren om niet met fiets en al in de met schuimkoppen overdekte Westerschelde te waaien, kon ik me af en toe toch een beetje oprichten om te zien hoe ver ik nog door deze uithoek moest, en op een van die momenten zag ik ze plotseling. Op een braakliggend stukje van hooguit twaalf vierkante meter aan de rand van een akker waren vier ganzen en twee hazen met elkaar in conferentie.

Foto

Wat ze in dierentaal precies met elkaar uitwisselden, kon ik in die stormwind natuurlijk niet goed horen, al was het me op een afstand van een 25-tal meters meteen wel duidelijk dat hier ernstig en ook met de nodige plechtstatigheid wat koppen bij elkaar werden gestoken. Ik bedoel: het was niet zo dat ze waren opgedreven door een tractor of een jager en nu op dat kale plekje landbouwgrond in elkaars ongemakkelijke nabijheid zaten te wachten tot de kust weer veilig zou zijn.

Ik heb een foto van het tafereel gemaakt die bij thuiskomst helaas nog niet het geringste beetje bewijs bleek op te leveren; althans mijn vrouw meende er toch echt alleen maar kool en vooral onmetelijk veel Zeeuwse horizon op te zien. Nadien heb ik er ook nooit met een bioloog, of desnoods met een boer of therapeut, over willen praten, aangezien die uiteindelijk allicht met een wijsvinger op hun voorhoofd zouden tikken, maar met iemand als Nathalie Lété moet je over zo’n fenomeen ontegenzeggelijk wél uitgebreid van gedachten kunnen wisselen. Per slot van rekening worden haar schilderijen en tekeningen ook bevolkt door uiteenlopende schepselen die elkaar vanaf papier bijvoorbeeld gedichten voordragen, lelietjes-van-dalen voor elkaar plukken, of zich over het een en ander met een passerende kabouter verstaan. 

Alice vs Nathalie

In de vrolijke, kleurrijke wereld die ze in haar werk schept, zijn dat volstrekt voor zich sprekende zaken. Wanneer je je wat meer in het bestaan van Nathalie Lété (1964) zelf verdiept, ontdek je snel genoeg dat die fantasiewereld ook volledig met haar eigen leven is vervlochten. Alice keerde na haar avonturen in Wonderland in de werkelijkheid terug toen ze uit haar slaap ontwaakte, maar Nathalie heeft zich dat nooit laten gebeuren. Al sinds haar jeugd deelt ze een universum met egels, zangvogels, uilen, vossen, hazen, konijnen, poezen, herten, reeën, poppen en sprookjesfiguren. Ze zijn voor haar net zo vertrouwd en veelbetekenend als vrienden en familie voor gewonere mensen zoals verreweg de meesten van ons.

Mamaloe

De illustraties waarin ze al deze dieren en fantasiewezens in betoverende tuinen en landschappen ten tonele voert, zijn beroemd geworden. Ze sieren behalve boeken en tijdschriften ook speelgoed, kleding, porselein, behang, tapijten, papierwaren en tal van andere accessoires, die ze vanuit haar Parijse atelier zelf op de markt brengt of in licentie laat produceren.

De inrichting van dat atelier houdt het midden tussen een eigentijdse variant op het Versailles van zonnekoning Louis XIV en de pipowagen van Mamaloe. Een van de muren van de studio, een voormalige knopenfabriek in het Quartier du Sentier, is gedecoreerd met meer dan 300 door haar beschilderde, keramische wandtegels van vogels.

Elders in die ruimte kan ze slapen in een bed dat eruit ziet als een boomnestje, en haar keukentje lijkt, tussen duim en wijsvinger, zo opgetild uit een poppenhuis. Veel motieven en dessins in haar creaties verraden ook haar half-Aziatische afkomst.

Roodkapje

Haar stijl en smaak inspireren talloze meisjes en vrouwen, tot in Japan aan toe. Er is door de jaren heen een heel Nathalie Lété-imperium op gegrondvest. Tegelijkertijd is ze ook altijd hetzelfde meisje gebleven dat medio jaren zestig in Parijs opgroeide met een Chinese vader en een Duitse moeder. Doordat ze hun enig kind bleef en het tussen haar ouders bovendien niet zo boterde, trok ze zich al vanaf jonge leeftijd terug in haar eigen fantasiewereld. In opeenvolgende tekencursussen kon ze daar uitdrukking aan geven. Op haar beurt stimuleerde maman Lété Nathalies eigenzinnigheid en verbeeldingskracht door haar thuis jaarlijks de kerstkaarten te laten illustreren – een klus waar ze al in september aan begon – maar ook door dochterlief, à la Roodkapje, veelvuldig in traditioneel-Beierse klederdracht te steken.

Astroloog

Beieren, in de negentiende eeuw de bakermat van kitsch, had zelf trouwens ook een magische aantrekkingskracht op Nathalie. Tijdens de bezoekjes die ze er met haar moeder aan bracht, vergaapte ze zich er aan de barokke kerken, de ex-voto’s en het handbeschilderde meubilair die typerend zijn voor de regio.Toen een astroloog Nathalie op haar achttiende een artistieke toekomst voorspelde, was er definitief geen houden meer aan. Ze heeft sindsdien nooit meer aan haar roeping getwijfeld, schrijft ze in haar onlangs verschenen boek Le jardin secret de Nathalie Lété, zoals ze zich ook nooit meer wat heeft gelegen laten liggen aan wat er in deftiger kunstkringen van haar werk wordt gevonden, of wat daarin zoal aan belangrijks speelt.

Ziel van een kind

Ze schildert en ontwerpt nog steeds met de ‘ziel van een kind’, benadrukt ze, elke dag opnieuw avec plaisir, en door niets of niemand geremd om dat plezier en haar streven naar geluk met anderen te kunnen delen. ‘Mijn schilderijen weerspiegelen het verhaal van mijn leven, van mijn verlangens en angsten, van mijn liefde voor kleuren, reizen, en voor naïeve kunst en volkskunst.’ Omringd door haar bloemen, dierfiguren en poppen blijft er tijdens dat schilderen voor Nathalie dan ook tussentijds genoeg te dromen over. Wat nu als ze met z’n allen eens naar een hut in écht bos zouden verhuizen?, oppert Nathalie in Le jardin secret de Nathalie Lété. Haar sprekende dieren zouden er daar ogenblikkelijk een veel toffere boel van kunnen maken, schrijft ze.

Ik meen dat inmiddels volmondig te kunnen beamen. Ik ken ten minste al zes praatgrage ganzen en hazen die er waarschijnlijk graag voor uit Zeeland over komen.