Doordat er doorlopend andere gewassen in worden geteeld en geoogst, verandert de keukentuin van Villa Augustus jaarlijks meerdere keren van aanblik. In vier opeenvolgende verhalen vertelt onze tuinploeg welke groenten, kruiden en fruitsoorten je er de komende seizoenen zoal in kunt aantreffen. We beginnen met de eerste veelbelovende sprietjes en knopjes die de moestuin alvast in april had te bieden. Deze hele meimaand zet de natuur dan in rap tempo nog wat tandjes bij. Over de schouders van tuinvrouw Karlijn kijken we nieuwsgierig mee.

De moestuin half april...

... En op 2 mei

De moestuin in april en mei

Het composteren is in de laatste maanden van de winter al voltooid. Hier en daar worden nog enkele plantenbedden gefreesd om de bodem wat losser te maken. Maar verder zijn alle voorbereidende werkzaamheden voor het nieuwe tuinseizoen nu wel afgerond. De tuinploeg treedt op volle sterkte aan voor wat nu komen gaat.  

Karlijn, Kate, Lotte, Aafke en Daan dragen gezamenlijk de zorg over de groenten, kruiden en het fruit. Ada en Chris doen als vanouds de bloementuin, en Jelle, Michael en Melvin nemen alle hovenierswerkzaamheden voor hun rekening. En net als in voorgaande jaren helpen ook weer een paar vrijwilligers mee bij het wieden, schoffelen en onderhoud.

Het voltallige team is elke dinsdag om de twee weken aan de slag in Villa Augustus, en wekelijks ook altijd op woensdag en vrijdag.  Alle andere dagen wordt er gebuffeld in onze zustertuin op Landgoed Dordwijk in Dubbeldam (niet voor publiek toegankelijk).

Zaaien en planten

Tot oktober is er nu elke twee weken weer nieuw kweekgoed van Jongerius in aantocht. Tegelijkertijd is het tuinteam ook zelf druk met zaaien en verspenen. Kruiden als Genovese basilicum en kaneelbasilicum maar ook veel groenten worden ‘in eigen huis’ voorgekweekt, waar ander jong spul dus al ‘plug in’ van Jongerius afkomstig is.

Karlijn legt uit welke afwegingen daaraan ten grondslag liggen: ‘Sommige groenten zijn moeilijk  voor te zaaien, zoals koolsoorten. Die zijn heel geliefd bij slakken en schadelijke insecten. Reden waarom we dan liever meteen met al wat stevigere plantjes van de kweker van start gaan, omdat die in die groeifase al minder kans lopen te worden aangevreten, en omdat we zelf te weinig plek hebben om alles voor te kweken.’

Ja hoor, kopjes!

Wie zelf een moestuin bezit, zal het fenomeen ongetwijfeld kennen. De voorjaarszon hoeft zich nog maar heel even te laten zien, en bij grote en kleine telers van groenten en kruiden begint het al meteen te kriebelen. Ook onder de tuinders van Villa Augustus is het een bekend verschijnsel. Het liefst zouden ze hun eerste groentetjes maar alvast uit de grond willen kijken. 

De opwinding is, tenminste voor tuindersbegrippen, dan ook aanzienlijk wanneer halverwege april de eerste groene asperges voorzichtig hun kopjes boven de grond uitsteken. Karlijn: ‘De groene asperge maakt een comeback in onze moestuin. In 2021 hebben we hem opnieuw aangeplant, waarna hij  de kans kreeg om eerst rustig te volgroeien. Dit seizoen is de tijd rijp om hem te oogsten.’ 

Begin mei: Karlijn oogst de eerste zeekool

Rabarber en zeekool

Samen met daslook vormen rabarber en zeekool de voorhoede in het vroege voorjaarsaanbod van de moestuin. Ze worden in Villa Augustus en op Landgoed Dordwijk deels opgekweekt in afgesloten bleekpotten van terracotta. Door in het donker op te groeien, ontwikkelen ze minder bitterzuren en krijgen de zoete suikers de overhand. We verwerken beide groenten onder meer in custards, fruittaart en siropen. Veel fans van rabarber komen er tot 25 juni, als het oogstseizoen stopt, speciaal voor naar het restaurant van Villa Augustus.

Sla, sla en nog eens sla

Nog een groente waarvan het hart van onze tuinploeg sneller gaat kloppen: jonge sla. Karlijn, Kate, Lotte en Aafke telen diverse soorten vrijwel heel het jaar door, wat ze terecht als een prestatie van formaat beschouwen. Deze weken komen onder andere eikenbladsla, rode macai, snijsla, rucola en bindsla uit onze kassen, gevolgd door paksoi, radijs en spinazie. Hun plek wordt meteen ingenomen door komkommers, paprika’s, aubergines en tomaten.

Karlijn: ‘Die hebben we op Dordwijk zelf al voorgekweekt, of dat is de afgelopen maanden gebeurd op biologische kwekerij Jongerius in Houten. Na overleg met de keuken hebben we dit jaar wat meer tomaten in de kas dan in voorgaande seizoenen. Met de zwartrood gemarmerde Cosmic Eclipse en de geelgroene Green Zebra werken we al langer. En in plaats van de Brandy Wine telen we dit seizoen voor het eerst met de Caspian Pink. Een heel fijne, veelbelovende tomaat in salades.’

Lambada’s en muismeloentjes

Het tuinseizoen van 2022 was fantastisch, al vielen er hier en daar ook wat kleine tegenslagen te noteren. Zo viel de oogst van de Lambada helaas nogal tegen. Maar deze lente lijkt het er toch serieus op dat het helemaal goed gaat komen met deze lekkerste en sappigste aardbei ter wereld. De Lambada heeft een ander teeltvak in de moestuin van Villa Augustus gekregen, en dat heeft hem tot dusver goed gedaan. De tuinploeg ziet al handenwrijvend toe hoe de, op bedjes van stro neergevleide, vruchtjes zich nu verder ontwikkelen. IJs en weder dienende is de Fragraria x ananassa in juni rijp voor de pluk. 

Halve en hele nieuwkomers in de moestuin zijn er ook. Behalve tomaten groeien er in de kas ook aubergines van een ander ras, terwijl de rozemarijn terug is van even weggeweest. We zullen weldra ook heel veel meer bosuitjes en peterselie kunnen bewonderen, aangezien die het vorig jaar per slot van rekening ook al zo fantastisch deden. En we noteren in ieder geval een écht debuut.

Karlijn: ‘We gaan experimenteren met de muismeloen. Die ziet eruit als een babymeloentje, maar het is een kleine komkommer. Een groente die overigens familie is van de meloen.' Daarnaast experimenteren de tuinders ook dit jaar met tomatillo, een groene tomaat die ook wel Mexicaanse aardkers genoemd. Het is een vrucht met een zurige smaak die is te vergelijken met die van een groene appel. 

Ondertussen in de fruittuin en boomgaard

Op Dordwijk moesten de Groninger Kroon en de Zoete Kroon in 2022 na vijftien jaar trouwe dienst worden gerooid. De appelbomen waren aangetast door heksenbezem, een sliertig schimmel met een specifieke voorkeur voor deze twee oude rassen. Ze zijn inmiddels vervangen door nieuwe, jonge exemplaren. Samen waren de twee boomgaarden en het muurfruit van Villa Augustus en Dordwijk het afgelopen jaar hoe dan ook goed voor zo’n duizend kilo aan appels en peren, pruimen en kersen. Een topjaar. 

De verwachtingen voor dit fruitseizoen zijn wederom hooggespannen. Eens te meer nu het tuinteam bij de (biologische!) ongediertebestrijding gebruikmaakt van een eeuwenoude vinding. Aan de takken van de appel- en perenbomen van Villa Augustus en Dordwijk bungelen op proef kleine terracotta bloempotjes. Elk potje werd afgelopen winter gevuld met blad- en grasafval uit de boomgaard, en als het goed is huist daar nu ook een bataljon oorwurmpjes in. Hun missie: het opvreten van alle schadelijke insecten in de bomen. Karlijn: ‘Een heel ouderwetse methode van kwekers inderdaad. Maar we hebben er goede hoop op dat het de oorwurmpjes gaat lukken.’ 

We houden op dit blog vanzelfsprekend de vinger aan de pols. Meer over de stand van zaken in de moestuin, de bloementuin en de boomgaard verderop in mei. 

Chris in de bloementuin