Ondine de Kroon maakte de houtsculpturen van bloemen en vogels die in de waterkamers van Villa Augustus hangen en nu in een beperkte oplage ook in de markt te koop zijn. Een kennismaking met deze Rotterdamse kunstenares, die werd opgeleid tot beeldhouwster maar verknocht raakte aan linosnedes op papier en hout. 'Ik vind het wel spannend om in mijn eentje een soort fabriekje te zijn.'

'Ik ben aan de Academie van Beeldende Kunsten in Rotterdam opgeleid als beeldhouwer. Na mijn eindexamen kon ik niet over een eigen werkplaats beschikken, dus ben ik verdergegaan met linoleumsnedes. Een richting die me ook al tijdens mijn studie interesseerde. Een schilder ben ik niet. Werken met verf is mij te vloeibaar. Ik durf wel aan een doek te beginnen, maar kan het absoluut niet af maken. Al die kanten die je nog op kunt tijdens het schilderen - ik vind het vervelend. Net als bij beeldhouwen moet je bij lino van tevoren goed over een constructie nadenken. Vervolgens guts je een lijn of een vlak uit en het is weg. Veel meer valt er niet te kiezen. Die beperking is wat mij erin aantrekt, plús de fysieke arbeid die dit ambacht van je vergt.

'Er is wat mij betreft nog een ander verschil met schilderen. Dat is dat papier een kunstwerk een heel speciale intimiteit verleent. Licht dringt er tot ónder de oppervlakte in door, terwijl het door een schilderij alleen maar wordt weerkaatst. Ik weet niet of ik de enige ben die dat fascineert, ja of dat de theorie überhaupt klopt, maar dat is hoe ik het ervaar. Het draagt veel bij aan de bijzondere structuur en het karakter die linosnedes voor mij hebben. Het is hun eigen uniciteit.

'Ik gebruik de techniek heel experimenteel. Ik druk niet alleen op papier, ook op hout en doek. En ik pas de reductietechniek toe, een manier van laag-over-laag drukken die eerder Picasso toepaste. Ik heb het mezelf geleerd met een boek van hem naast me. Het is een niet meer erg gangbaar procédé, want heel tijdrovend. Je bent zó weken met één werk bezig. Maar ik vind het wel spannend om in mijn eentje een soort fabriekje te zijn. Net zoals ik het geweldig vind om het met allerlei verschillende mensen samen te doen. Ik geef veel cursussen en workshops in linosnijden. Van groepjes Turkse vrouwen en kinderen tot de artclub van personeelsleden van het European Patent Office. Ik kom overal.

'Mijn eerste rol linoleum mocht ik als student gratis meenemen uit een huis dat werd gerenoveerd. Nu koop ik het altijd van de Forbo. Het is hetzelfde spul als wat op vloeren wordt gelegd, al is er ook een stuggere en ongelakte variant die specifiek voor kunstenaars op de markt is, de Walton. Jammer genoeg is die niet altijd voorradig, want hoe meer weerstand het materiaal biedt, hoe fijner ik het vind. Zal wel te maken hebben met hoe ik als kunstenaar in mijn vak sta, haha. Het enige handgereedschap wat je nodig hebt, zijn gutsen. Ook daarvoor geldt dat je er niet voor naar een speciaalzaak hoeft; die van de reguliere houthandel voldoen ook prima. Het is niet zo dat je werk er beter van wordt als je het duurste van het duurste in huis hebt. Binnenkort krijg ik een eigen atelier in een wijkcentrum in Rotterdam. Dat zet dan opnieuw de deur open voor buurtgenoten die ook willen leren linosnijden.

'Of je er handig voor moet zijn? Nee, niet per se. "Maar ik ken geeneens tekenen", hoorde ik een deelnemer aan een workshop van me wel eens zeggen. Hoeft ook al niet. Zo iemand blijkt dan zonder dat hij het weet wél over een fantastisch kleurgevoel te beschikken. Waardoor je allebei totaal verrast bent door de linosnede die dat uiteindelijk oplevert. Het kan tot zulke mooie resultaten leiden. Het is echt een magisch proces. Ik heb het niet op de associatie van linosnijden met handenarbeid of naïeve kunst, maar ik kan me wel vinden in de opvatting dat het tegen raw art aanschurkt. Dat past in mijn streven om buiten de marges te blijven van wat status in de kunst is, en wat niet.

'Het bevragen van de betekenis daarvan vormt een rode draad in mijn werk. Mijn vader was tekenleraar en kunstenaar en nam zijn kinderen op alle schoolvakanties mee van kathedraal naar kathedraal. Moesten we in zo'n kerk alles kunnen benoemen wat we er zagen: de steunberen, de koorgang, of het een gotisch of een barokgebouw betrof, je werd doorlopend onderwezen. Ik ben daar later in mijn eigen werk een beetje de gek mee gaan steken door er de iconografie van de straat tegenover te stellen. Linosnedes met portretten van doorsnee Amerikaanse en Nederlandse migranten-winkeliers, en die van toeristen in Spanje. Ook allemaal categorieën mensen met hun eigen wereld van symbolen. Niet die van de geleerde kunsthistorie, maar meer de alledaags-poëtische.

Linosnede van een winkelier in zijn eigen wereld van symbolen: 'Niet die van de geleerde kunsthistorie, maar meer de alledaags-poëtische'

'De vogels en tulpen die nu in Villa Augustus worden verkocht, heb ik op verschillende lagen hout gedrukt. Die gelaagdheid van de dragers accentueert ook die van het complexe verendek van de vogels en het gebladerte en de bollen van de bloemen. Door de met de figuurzaagmachine gemaakte coulissen krijg je een reliëf en wordt een linosnede een object. Voor de leden van de Vereniging Originele Grafiek zal het vloeken met de maatstaven die zij met betrekking tot echt handwerk hanteren, maar van een dergelijk statusbewustzijn krijg ik het dus weer benauwd. Zoals ik eerder al zei: ik wil experimenteren, mijn grenzen verleggen, en mensen enthousiast krijgen voor wat er met linosnedes allemaal mogelijk is.

'Mijn nieuwe project ontstaat nu in mijn eigen Rotterdamse wijk. Daarin combineer ik het werk van mijn cursisten met dat van andere kunstenaars en mezelf n een boek van twee meter bij 80 centimeter. De lino's en etsen die we erin samenbrengen, vertellen het verhaal van de Heemraadssingel waar we allemaal op of bij in de buurt wonen. Het brengt de bomen, de geschiedenis, de markante gebouwen, de kunstenaars en andere bewoners en ook de mensen die er elk seizoen de bladeren opvegen in beeld - kortom heel de dagelijkse en historische dynamiek van deze singel. Ik moet zeggen, het heeft me ooit grote angst ingeboezemd: kunst maken met mensen die zich daarvóór nooit mee hadden beziggehouden, maar het blijkt zó leuk.'

Linosnijden 'kan tot zulke mooie resultaten leiden. Het is echt een magisch proces'

Werken van Ondine de Kroon te koop in de markt: Kleine eenden €125, grote eenden zwartwit €500 en €575 in kleur. Vogeltjes €75, tulp €500.